Συνεργασία: ευκαιρίες και προκλήσεις
Όπως υπογραμμίζουν οι έννοιες της Πολύπλευρης (Οριζόντιας) Μάθησης και της Δια Βίου Μάθησης, η μάθηση γίνεται εντός και εκτός σχολείου.
Πράγματι, η μάθηση δεν αφορά μόνο την απόκτηση γνώσεων σύμφωνα με τα επίσημα προγράμματα σπουδών! Κάθε συμμετοχική διαδικασία στην οποία οι άνθρωποι έρχονται σε επαφή με νέα θέματα είναι – τουλάχιστον δυνητικά – μια διαδικασία μάθησης.
Δείτε αν είστε ήδη καλά προετοιμασμένοι/-ες για να δημιουργήσετε υπέροχα συνεργατικά πρότζεκτ, διαφορετικά μάθετε τι χρειάζεστε!
Ας παρουμε μια ιδέα
Σκεφτείτε τους νέους με τους οποίους δουλεύετε να συνεργάζονται μεταξύ τους. Τι πιστεύετε ότι θα μπορούσαν να κερδίσουν και ποιες προκλήσεις θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν;
Πάρτε μερικά κομμάτια χαρτιού (ίσως δύο διαφορετικών χρωμάτων) και ένα στυλό έκαστος/-η. Έχετε 90 δευτερόλεπτα να γράψετε όλες τις ευκαιρίες που σας έρχονται στο μυαλό. Γράψτε μια λέξη-κλειδί σε κάθε κομμάτι χαρτιού, την οποία λέτε δυνατά όταν σας έρχεται στο μυαλό. Εάν έχετε χαρτάκια δύο χρωμάτων, χρησιμοποιήστε μόνο το ένα χρώμα. Στον επόμενο γύρο θα χρησιμοποιήσετε το άλλο χρώμα.
Το κάνατε;
Στη συνέχεια, βάλτε τα στην άκρη, ρυθμίστε το χρονόμετρο στα 90 δευτερόλεπτα και τώρα πάρτε τα άλλα χαρτάκια: αυτή τη φορά είναι για τις προκλήσεις που οι ομάδες σας θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν.
Το κάνατε;
Στη συνέχεια, ας επιστρέψουμε στις ευκαιρίες: κοιτάξτε τες μαζί, ομαδοποιήστε τες και δείτε αν αναγνωρίζετε διαφορετικές διαστάσεις. Όταν τελειώσετε, κάντε το ίδιο με τις προκλήσεις.
Τι βλέπετε; Σας εκπλήσσει κάτι;
Συζητήστε με το φιλαράκι σας. Σε περίπτωση που έχετε νέες ιδέες καθώς μιλάτε, γράψτε τις και τοποθετήστε τις στον εννοιολογικό χάρτη σας.
Τι θα μάθουμε
Φάσεις μιας μαθησιακής διαδικασίας και σχετικοί στόχοι:
- Δημιουργήστε τη σωστή ατμόσφαιρα: καιρός να γνωριστείτε μεταξύ σας, να ενισχύσετε το ομαδικό αίσθημα, να χαλαρώσετε
- Δώστε προσανατολισμό: ώρα να μπείτε στο θέμα/να ευαισθητοποιήσετε για τη σημασία του, να μοιραστείτε το πλάνο/τους στόχους
- Ενεργοποιήστε τη γνώση: ώρα να ελέγξετε τι ξέρουν ήδη, να επαναλάβετε πληροφορίες και όρους επάνω στους οποίους θα χτίσετε.
- Δώστε πρόσβαση στη γνώση: ώρα να απορροφηθεί η γνώση, δημιουργείστε γνώση
- Ας επεξεργαστούμε τη γνώση: ώρα να χρησιμοποιήσετε αυτά που μάθατε, να ελέγξετε την ποιότητά τους, να αξιολογήσετε τη συνάφειά τους, να χτίσετε νέα γνώση πάνω τους
- Ελέγξτε τη διαδικασία και τα αποτελέσματα: ώρα να αμφισβητήσετε τη γνώση, να σκεφτείτε τη διαδικασία μάθησης, να ανταλλάξετε σχόλια (ανατροφοδότηση)
Για κάθε φάση μπορείτε να αναμίξετε τις ακόλουθες κοινωνικές μορφές: ατομική εργασία, εργασία με άλλους (φιλαράκι ή σε ομάδα), άμεση διδασκαλία με / χωρίς διαδραστικά στοιχεία.
Ας ξεκινήσουμε 1
Σχεδιάστε έναν πίνακα και γράψτε στην αριστερή στήλη τις 6 φάσεις.
Λαμβάνοντας υπόψη τους διαφορετικούς στόχους που σχετίζονται με κάθε φάση, σκεφτείτε μαζί τις μεθόδους που θα μπορούσατε να χρησιμοποιήσετε για την επίτευξή τους, προωθώντας παράλληλα τη συνεργασία. Μπορείτε να γράψετε μεθόδους που γνωρίζετε ή/και να βρείτε νέες.
Αυτές οι πληροφορίες ίσως να διεγείρουν τη μνήμη και τη φαντασία σας: παρότι γενικά μιλάμε για συνεργασία, ορισμένοι κάνουν διάκριση μεταξύ συνεργασίας και συνέργειας. Η συνεργασία συμβαίνει όταν τα μέλη της ομάδας δουλεύουν μαζί στα καθήκοντα που έχουν προκειμένου να επιτύχουν τον στόχο τους. Η συνέργεια συμβαίνει όταν κάθε μέλος της ομάδας αναλαμβάνει ένα διαφορετικό καθήκον προκειμένου να επιτύχει έναν κοινό στόχο.
Ας ξεκινήσουμε 2
Τώρα σκεφτείτε μια διαδικασία μάθησης που πρέπει να αναπτυχθεί σε ψηφιακό πλαίσιο.
Η ενεργή συμμετοχή στο διαδίκτυο είναι ακόμα πιο σημαντική από αυτή εκτός σύνδεσης, καθώς είναι πιο δύσκολο να διατηρηθεί η συγκέντρωση.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι άνθρωποι συμμετέχουν όταν αισθάνονται άνετα, είναι σημαντικό να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη μεταξύ των συμμετεχόντων, αυτό σημαίνει ότι η φάση 1 είναι ιδιαίτερα σημαντική.
Χρησιμοποιήστε τον ίδιο πίνακα και αναπτύξτε τον περαιτέρω εξετάζοντας μεθόδους και εργαλεία που προωθούν τη συνεργασία στο διαδίκτυο.
Μια μικρή συμβουλή για τις ηλεκτρονικές συνεδρίες σας: Οι κάμερες είναι απαραίτητες, καθώς από τη μία οι άνθρωποι δεν εμπιστεύονται αυτούς που έχουν κλειστή την κάμερα (εκτός αν έχουν εξηγήσει το γιατί), από την άλλη υπάρχει κίνδυνος να ξεχάσουμε και επομένως να αγνοήσουμε όσους δεν βλέπουμε.
Ας το δοκιμάσουμεa 1
Αν θέλετε η ομάδα σας να επεξεργάζεται και να θυμάται πληροφορίες (Φάση 4) ενώ αναπτύσσει τις επικοινωνιακές της δεξιότητες, η συνεργατική μέθοδος του «παζλ» είναι εξαιρετική.
Δώστε σε κάθε συμμετέχοντα διαφορετικό υλικό για να διαβάσει, να παρακολουθήσει, να ακούσει, να αναλύσει… Στη συνέχεια, ζητήστε τους να ανταλλάξουν τις πληροφορίες τους σε μικρές ομάδες. Μετά, όλες οι ομάδες θα παρουσιάσουν τις γνώσεις τους σε όλους.
Με αυτή τη διαδικασία, οι συμμετέχοντες μαθαίνουν πρώτα λεπτομερώς ένα μικρό μέρος ενός θέματος και, καθώς το παρουσιάζουν σε μια μικρή ομάδα, εμβαθύνουν την κατανόησή τους για το θέμα. Όταν οι συμμετέχοντες πρέπει να κάνουν μια παρουσίαση σε μια μικρή ομάδα, μαθαίνουν πώς να ταξινομούν, να επιλέγουν και να επισημαίνουν πληροφορίες και έτσι ενισχύουν την κατανόησή τους για το θέμα. Με λίγη δημιουργικότητα, το παζλ μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιαδήποτε ηλικιακή ομάδα, σε οποιοδήποτε θέμα και πλαίσιο.
Αν θέλετε να αναπτύξουν κριτική σκέψη, να χρησιμοποιήσουν τις γνώσεις που έχουν και να δημιουργήσουν νέες γνώσεις (Φάση 5) θα μπορούσατε να δοκιμάσετε το World Café! Σε διαφορετικά τραπέζια υπάρχουν διαφορετικές ερωτήσεις. Σε κάθε τραπέζι υπάρχει ένα μεγάλο μπλοκ με φύλλα χαρτιού και μαρκαδόροι. Ένα άτομο είναι ο οικοδεσπότης, μένει στο ίδιο τραπέζι και συλλέγει τα αποτελέσματα κάθε γύρου συζήτησης, ενώ τα άλλα άτομα αναμιγνύονται στα άλλα τραπέζια σε κάθε γύρο.
Ας προβληματιστούμε
Προγραμματίστε την επόμενη δραστηριότητά σας
Αν θέλετε, μπορείτε να φτιάξετε ένα πλάνο χρησιμοποιώντας έναν πίνακα στον οποίο θα γράψετε, ξεκινώντας από την αριστερή στήλη, τον συνολικό χρόνο (π.χ. 10’, 35’, 1ω 5’), τον χρόνο που χρειάζεστε για κάθε φάση (π.χ. 10’, 15’, 30’), τον συγκεκριμένο στόχο που επιδιώκετε, τα περιεχόμενα, τη μέθοδο, τα υλικά/εξοπλισμό που χρειάζεστε (π.χ. μεγάλο μπλοκ χαρτιού, μαρκαδόροι).